W HUMANISTYCE

W humanisty­ce jest to dość łatwo uchwytne w takich dyscyplinach, jak historia, historia sztuki czy historia literatury; rola autorytetu kojarzy się z preferencją określo­nych ideałów społecznych i kulturowych. Na innych obszarach nauki, w jej ogólnych orientacjach teoretycznych i metodologicznych element poza- racjonalny bywa trudniejszy do wyśledzenia. Łączy się ze sprawą ukrytych założeń, które dotyczą czy to natury świata, czy to jego zupełnej lub niezupełnej poznawalności. Takie założenia mają charakter postulatów, które poza rozeznaniami rozumowymi mieszczą w sobie emocjonalnie i wolicjo- nalnie zabarwioną wizję świata i dążenie do realizacji określonego ideału poznania. Z takimi pierwiastkami spotykamy się zarówno w kierunkach, które zakładają w pełni racjonalny charakter świata i możliwość zupełnego wyjaśnienia go w rozumowym poznaniu, jak i w kierunkach, które zachowują tu sfery wątpliwości i niepewności oraz przyjmują ograniczone możliwości poznania naukowego.