W tym względzie interesujące są rozważania nad elitami tworzonymi przez autorytety w nauce. J. Goćkowski w tych rozważaniach sięga do Arystotelesa, do jego nieśmiertelnej Polityki. Przypomina wyróżniony we władztwie niewielu typ arystokracji i typ oligarchii. Elita typu arystokratycznego działa na rzecz rozwoju nauki, wydobycia najzdolniejszych i najlepszych, torowania im dróg twórczości naukowej. Elita typu oligarchii […]
Ten wątek powraca też w rozważaniach innych autorów. J. Sztumski charakteryzuje funkcję autorytetu w nauce jako gwaranta prawidłowości twierdzeń i słuszności poczynań naukowych. Występuje tu jednak niebezpieczeństwo wierzenia autorytetom, niebezpieczeństwo, które odgrywało nieraz dużą rolę w dziejach nauk. Najdalej w podkreśleniu znaczenia autorytetu idzie J. Goćkowski, twierdząc, że nie ma nauki – bez autorytetów, które w nauce […]
W istocie mamy tu jednak do czynienia z zawiązywaniem się złożonego w swej strukturze stosunku społecznego. Problemu funkcji autorytetu dotyka wiele studiów i artykułów w,tym tomie. Wydobędziemy z nich tylko pewne myśli wiodące. K. Szaniawski mówi o rojach autorytetu, które można w pewnej mierze przyporządkować pojęciu funkcji. Tworzenie standardów naukowych, wpływ na kierunki badań naukowych, kształtowanie […]
Studium J. Goćkowskiego poświęca wiele uwagi temu zagadnieniu. Jako pierwszy czynnik wyróżnia on rolę tego, kto staje się autorytetem i może (choć wcale nie musi) działać w tym kierunku. Czynnik drugi to krąg ludzi, którzy uznają danego twórcę teorii czy inspiratora badań za autorytet i pozostają jego wyznawcami, wreszcie czynnikiem trzecim jest „kolegium” tych, którzy […]
Podział występujący przede wszystkim w naukach społecznych daje się odnieść i do nauki ogólniej pojętej. J. Szacki zamyka swą kategoryzację uwagą, że aktualni mistrzowie mogą z czasem stawać się — i niejednokrotnie stają się — klasykami. Na rolę „klasyków” w naukach społecznych zwraca uwagę również Jadwiga Depczyńska w artykule traktującym o różnej roli autorytetu w […]
W innym fragmencie studium, ujmując rzecz bardziej w perspektywie historycznej, tenże autor ukazuje nieco inaczej kategorie autorytetów naukowych: są więc klasycy poprze4ząjący formowanie nauki (można by powiedzieć — każdorazowego jej etapu), są mistrzowie kanonu danej nauki, są wreszcie jej aktualni luminarze-koryfeusze. Cenny wkład do typologii daje Jerzy Szacki w studium Typy autorytetu w naukach społecznych. Są […]
